Bazen matbaa firmalarıyla birlikte iş yaparken, firma çalışanı sizin hayatınızda ilk kez duyduğunuz terimleri ekmekten, sudan bahsediyormuş gibi kullanır ve siz “Yahu alt tarafı kartvizit bastıracağız, sanırsın tıp fakültesine düştüm.” diye düşünür, yıpranırsınız. Hayır, herkes de Bidolubaskı değil ki, size güzel güzel açıklasın, ne zaman isterseniz sorularınızı cevaplasın.
Madem öyle pek herkesin bilmediği, ya da hep duyduğu ama ne demek olduğundan bihaber olduğu matbaa terimlerini tanıyalım, en kötü genel kültürümüz artmış olur ki en kötüsünün bu olduğunu düşünürsek gayet iyiyiz.
Kelime Haznenizi Şenlendirecek Az Bilinen Matbaa Terimleri
Tram: Görebilmek için gözleri fal taşı gibi açmamız gereken, minicik noktalardan/çizgilerden oluşan dokulardır.
Arka Verme: Bu terim matbaada “destek olma”, “kol verme” anlamında kullanılmıyor. Kâğıdın ön yüzüne basılan bir işin arka tarafından görünmesi de değil, bakın en çok bununla karıştırılıyor. Basılmış bir yüzeyin mürekkebi kurumamışsa, üzerine gelen ikinci tabaka mürekkep izi olur, kirlenir, yani arka verir.
Çapak: Hani bazı baskılarda kılçık gibi, noktacık gibi ne idüğü belli olmayan şeyler gözümüze takılır ya, onlara çapak deniyor. Matbaada çapak oluşumunun sorumluları ise çok ağlamak ya da nezle olmak değil; havada uçuşan tozlar, kâğıt tozları ve boya parçacıkları. “Bu broşür çapaklı olmuş, ben çapaklı broşür istemiyorum.” diyebilirsiniz mesela bundan sonra. “Sizin gözünüzde çapak var, ondan öyle görüyorsunuz.” derlerse, bilin ki yanlış kişilerle muhatap oluyorsunuz.
Manzara: Kâğıdın yatay olarak kullanılmasına matbaada manzara deniyor. “Manzara nasıl?”, “İyi, yatıyor.” gibi.
Portre: Bu da kâğıdın dikey olarak kullanılması demek. Burası matbaa dünyası, burada her şey bambaşka.
Çiftleme (Ayarsızlık): Resmen dengesizlik. Flu ya da gölgeli olan işler için kullanılan terim.
Gofre: Bir görüntüyü kâğıt üzerinde kabartma işlemidir. Boyut sevenler için.
Laminasyon: Genel anlamı şu: İki ya da daha fazla materyal birleştirilir ve ortaya daha dayanıklı bir malzeme çıkar. Matbaada ise haliyle kaplama işlerinde kullanılır.
Lak: Dosya, broşür, katalog, davetiye gibi ürünlerin dış yüzeylerinde parlaklık ve koruma sağlayan laminasyon işlemidir.
Kırım: Tarihte hep Kırım Savaşı olarak andık kendisini ama burada savaş filan yok, burada iş var. Tabaka halindeki basılı materyalin elle ya da makine ile katlanması işlemidir. Temel kırım teknikleri de şunlar: Yatay, dikey, akordiyon ve Z kıvrım.
Proses Renkler: CMYK renkleri. Yani cyan, magenta, sarı ve siyah.
Şömiz: Baskılı koruma kitapçığı. Genelde kitapların kapakları üzerine geçirilir. Havalı bir şey.
Matbaa: Bidolubaskı. :) :)
bi'dolubaski.com. Tüm hakları saklıdır.
